نما رومی

پیرامون مبحث بوجود آمدن نمای رومی در ساختمانهای آپارتمانی و ویلایی ( ساختمان یک طبقه ) امروزی در کشور عزیزمان ایران ابتدا می بایست در خصوص فرهنگ و گذشته روم باستان و اساطیر روم آگاهی ابتدایی داشت . تا بتوان بیشتر با بوجود آمدن فرهنگ روم و به طبع آن سلیقه و ساخت و ساز و معماری قدیمی رومی که اخیرا در نماهای مدرن سازه های ایرانی که تحت عنوان نمای رومی و یا نمای کلاسیک اطلاق می شود پی برد .

اساطیر رومی به مجموعه ای از روایات قدیمی و سنتی اطلاق می شود که در اصل به افسانه ها و داستانهای سرچشمه گرفته از رم باستان و مذهب رومی این سرزمین ارتباط دارند . اسطوره های رومی بخاطر تاثیر گذاری و نفوذ اولیه دین و مذهب یونانی و یا همان خدایان و اساطیر یونان بر تمدن ایتالیا در دوران ماقبل تاریخ رم تا حدود زیادی گنگ و پیچیده است . نویسندگان رومی با تقلید آگاهانه از الگو و مدل ادبی یونانی از اساطیر یونان الگو گرفته و اسطوره ها و افسانه های رومی را با مذهب اتروسکی ها ارتباط داده و مقایسه نموده اند .

از حدود هزار و پانصد سال پیش از میلاد اقوام ایتالیایی کم کم در شبه جزیره ایتالیا ساکن شدند و البته اغلب آنها کشاورز بودند و همواره در حال جنگ با غارتگران شمالی بودند . این روم تازه تاسیس شده چهره آرمانی کشاورز و سرباز مصمم با نظم و وظیفه شناس ریشه در فرهنگ تاریخی ایتالیا دارد . ساختمان های ابتدایی از همان پیدایش اولیه بر اساس اصول و نظم خاصی بنا شدند البته در آن زمان نمای کلاسیک رومی در دیگر کشورهای دنیا معنا و مفهومی نداشت . به مرور زمان و با گذشت زمان طولانی که ارتباطات با کشورها بین حکومتهای مختلف بوجود آمد کم کم مناسباتی نیز در این کشورها برقرار شد . وارثان تمدن چند هزار ساله که پیش از اسلام و پس از آن آثار بی همتایی برای آیندگان برجا گذاشتند و چون نگینی در گنجینه های معماری جهان می درخشند . حالا به سکون رسیده اند و دیگر مورد توجه قشر جدید و فعلی کشور نیستند .

نمای رومی و نمای کلاسیک یکی از این دلایل بوجود آمده در معماری امروزی اثبات کننده این موضوع است . بعد از جنگ جهانی دوم ساخت و ساز نیاز اصلی کشور و انقلاب صنعتی که دستاوردهای مهمی چون آهن و شیشه را داشت معماران جوان را به سمت سودای جهانی شدن کشاند . آنها به مبارزه با هر نوع نشانه ی بومی برآمدند و با افتخار بیان می کردند که ما در هر جای جهان که باشد خانه ای یکسان طراحی می کنیم . ما در ثبت آمار کوشیدیم و پیشینیان در ثبت آثار . در سرزمین پارس ها کسانی که تمدن شان درست در نقطه مقابل تمدن روم قرار داشت ،حالا پرچم نمای کلاسیک و رومی را بالا می برند .

1. ریشه های فرهنگی و تجمل گرایی : 

   با توجه به تمایل مردم و پیمانکاران برای داشتن و ساختن نمای کلاسیک و پرهزینه سنگی با جزئیات زیاد، می توان دریافت که سبک زندگی مردم تغییر یافته و قشر متمول و مرفه جامعه گرایش زیادی به جلوه خود و متمایز کردن خود از سایر افراد جامعه پیدا کرده اند. 

   هر چه تزئینات و جزئیات نما، طراحی خارجی ساختمان پرزرق و برق تر باشد، نشان گر تمایل مردم به تجمل گرایی است به طوری که این روند در طراحی داخلی ساختمان هم اثر گذاشته و هم اکنون شاهد سقف های گنبدی و نقاشی های دوره نئوکلاسیک در طراحی داخلی ساختمان هم هستیم.

   جامعه شناسان امروزه معتقدند که مردم به نوعی دچار سندروم کاخ نشینی شده اند و نمای کلاسیک و جزئیات و تزئینات داخلی بنا، پاسخی به نیاز آن هاست.

2. در دسترس بودن مصالح : 

   یکی از دلایل دیگر گسترش نمای کلاسیک، در دسترس بودن مصالح آن است. در ایران وجود معادن سنگ بسیار و متعدد، از جمله سنگ تراورتن و انواع دیگر سنگ موجب تمایل مردم به خریداری و مصرف آن شده است و نمود آن در نمای کلاسیک یا رومی ست.

3.  احساس مرفه بودن :

   ساختمان های کلاسیک یا رومی با هزینه های بسیار زیاد نسبت به انواع دیگر نما در شهرهای مختلف از جمله تهران اجرا و ساخته شد که موجب فروش آن ها با بیشترین قیمت هم شد. در این میان، افراد ثروتمند جهت به رخ کشیدن دارایی هایشان به ساخت نمای کلاسیک یا خرید آن روی آوردند و این روند و سبک در مناطق بالای شهر تهران به سرعت رشد کرد و سپس به شهرستان ها راه یافت.

   در واقع شناخت ذائقه بازار و سودجویی عده ای در چنین ساخت و سازهایی و کالا کردن این سبک ابداعی معماری و همینطور نبودن نمایی با سبک خاص به عنوان حریفی در مقابل نمای کلاسیک موجب رواج این نوع نما شد.

4. شاخص سازی ساختمان : 

   نمای کلاسیک با توجه به تناسبات و جزئیات سنگی زیاد، به خودی خود در میان بافت متراکم مسکونی، شاخص است و پاسخ مناسبی برای متفاوت کردن ساختمان نسبت به دیگر بنا هاست و برای هر مخاطب و ناظری یک نمای جذاب محسوب می شود که باز هم دلیلی برای گسترش آن است.

    

    

    

قرنیزهای سنگی به صورت تخصصی برای نما رومی ساخته و پرداخته می شوند. این قرنیز ها عموما به شکل یک الگوی تکرار شونده توسط دستگاه های CNC طراحی می شوند. قرنیز ها به نوارهای عموما باریکی گفته می شود که در پایین دیواره ها و در موارد خاص در بخش پاخور پله های ورود به ساختمان استفاده می شود.

هرچند استفاده از قرنیز سنگی در معماری داخلی بیشتر مورد استفاده است اما در نما رومی بیرونی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در ساختمان هایی که محوطه جلوی درب ورودی فضای سبز وجود دارد، می توان از قرنیز برای جلوه دهی به حصارکشی باغ و باغچه و محوطه سبز استفاده نمود. به طور کلی قرنیز ها متصل کننده دیوار یا جداکننده با زمین هستند. قرنیز ها از فرعیات اصول طراحی نما رومی می باشند که استفاده از آن ها خالی از لطف نیست و عدم استفاده از آن ها آسیبی به زیبایی نما نمی زند.

هلال ها نیز به المان های سنگی با شکل هندسی عموما نیم دایره هستند. همانطور که در جریان هستید، بخش هایی از نمای ساختمان (مانند قسمت فوقانی تراس ساختمان های نما رومی) نیاز به مصالحی دارند که منعطف بوده و بتواند به شکل هلا یا چیزی شبیه به نیم دایره باشد. هلال های سنگی در طرح های مختلف یک سره و سنگ ریزه موجود می باشند. استفاده یکپارچه از اشکال هندسی مربع با سطح مقطع صاف باعث یکنواختی نما می شود. هلال ها شکل نیم دایره را به نما می آورند و نمای رومی ساختمان را از یکنواختی در می آورند. استفاده از حلال ها از اصول طراحی نما رومی به حساب می آیند.

کتیبه ها از مهمترین اصول طراحی نمای رومی می باشند. کتیبه یا سنگ نبشته (سنگ نوشته) شامل قطعات پیش ساخته ای است که به صورت نمادین روی آن به سبک غارنشینان روم باستان نوشته های رومی درج شده است. کتیبه ها در طرح ها و اندازه های مختلف موجودند و اکثرا به اشکال هندسی مربع و مستطیل هستند. روی کتیبه ها فرورفتگی هایی وجود دارد و معمولا با خط یونانی بر روی آن اطلاعاتی درج شده است.

کلیت شکل آن نیز چیزی شبیه به کتاب است اما گاها مانند طرح یک آینه مسطح وجود داشته و بسیار ساده است. کتیبه ها شکل تاریخی به نما خواهند داد و بر روی حس بیننده و تصویر ذهنی وی از نما بسیار موثر هستند. همچنین زیبایی قصرگونه را به ساختمان تزریق می نمایند. کتیبه ها در کارگاه های مجسمه سازی با بتن و سیمان و رنگ آمیزی تولید می شوند و قیمت آن ها بصورت واحدی محاسبه می شود که صد البته که گران نیز هست.

در مقایسه ی نمای کلاسیک یا رومی سنگی و نمای رومی سیمانی بایستی فاکتورهایی همچون، اقلیم، کیفیت، قیمت، مصالح بومی و… را مدنظر قرار داد تا بتوان گزینه ی بهتر را انتخاب کرد. نمای رومی سنگی مسلماً در بحث کیفیت بهتر است و نمای رومی سیمانی در بحث قیمت می تواند گزینه بهتری از نمای رومی سنگی باشد. اما همانطور که اشاره شد باید فاکتورهای دیگر را نیز در نظر گرفت تا بتوان تصمیم بهتر را اتخاذ کرد.

شاید برایتان جالب باشد این نکته که چه شباهت ها و همسویی بین معماری ایرانی و رومی وجود دارد.
نمای کلاسیک یا رومی از آن دسته از سبک های معماری است که در کل دنیا طرفدار دارد . نمای رومی بسیار مناسب برای افرادی است که به معماری کلاسیک علاقه مند هستند. از آنجایی که این نما در ایران طرفداران زیادی دارد، بسیاری از منتقدان بر این باورند که نمای ساختمان بایستی متناسب با فرهنگ کشور و جامعه باشد و نمای رومی با فرهنگ کشور ایران سازگار نیست. اما باید گفت که اگر به دوران ایران باستان برگردیم و نگاهی به تاریخ ساختمان سازی ایران باستان بیندازیم، سازه هایی مثل تخت جمشید را خواهیم دید که کاملا مطابق با سبک معماری کلاسیک است. پس می توانیم سبک نمای رومی را با معماری ایرانی همسو بدانیم.

نمای رومی نقش ها و طرح های فراوانی دارد. این طرح و نقش ها همه باید با استفاده از دستگاه سی ان سی ایجاد شود .هزینه ی سی ان سی کردن سنگ ها بسیار بالا می باشد. این هزینه ی زیاد مورد نیاز سی ان سی مقدار بودجه برای اجرای نمای رومی را بالا می برد.

در معماری به سبک کلاسیک رنگ ها دارای محدودیت هستند زیرا تنها رنگ های گرم نظیر قهوه ای، طلایی، برنزی، یشمی و … انتخاب می شوند. مهم ترین نکته ای که در انتخاب رنگ اینگونه بناها باید رعایت شود، استفاده از یک الی دو رنگ است نه بیشتر. در حال حاضر نمای کلاسیک توسط سازندگان و معماران مختلفی برای ساختمان های مختلف اجرا می شود. این نما شکوه و عظمت فوق العاده ای به بنا می بخشد و یادآور معماری روم و یونان است. قیمت نمای کلاسیک در مقایسه با سایر نماها کمی بالاتر است زیرا متریال اصلی برای اجرای این نما سنگ است و سنگ نیز دارای انواع و قیمت های متفاوتی می باشد.

ویژگی های بهترین سنگ نمای رومی

اساسا یکی از نکات مهم در انتخاب سنگ نمای مناسب توجه به نوع و سبک نمای ساختمان است. حال سنگ های تراورتن بهترین گزینه جهت اجرای نمای ساختمان علی الخصوص نمای رومی هستند. به این ترتیب بهترین سنگ برای نمای رومی، سنگ تراورتن است. زیرا از آنجا که نمای رومی دارای جزییات و اجزای مختلفی مانند ستون ها و سرستون ها،صراحی، گل ها و طرح های از پیش ساخته شده سنگی زیادی است، و سنگ تراورتن هم علاوه بر چسبندگی بالا از تراش پذیری خوبی نیز برخوردار است و در برابر ضربه و تراش خوردن مقاومت خوبی دارد و نمی شکند و بهترین گزینه برای ساخت این جزییات(در واقع مصنوعات سنگی)، می باشد. علاوه بر این از ساب پذیری بالایی هم برخوردار است.
 مزایای سنگ تراورتن به شرح موارد زیر می باشد :

• مقاومت بالا در برابر شرایط آب و هوایی
• دارا بودن بازه رنگی روشن
• وجود منابع و معادن فراوان تراورتن
• ساب پذیری بالا و تراش پذیر

البته باید به عرضتان برسانیم که در اجرای نما رومی از سنگ مرمر نیز استفاده می شود.

ویژگی سنگ چینی:

• سنگ چینی چسبندگی خوبی با ملات دارد.
• از میان سنگ های مناسب برای سنگ نمای ساختمان سنگ تراورتن بدلیل مقاومت. بالا، چسبندگی خوب. با ملات و تنوع رنگی زیاد بیشترین استفاده را دارد.
• سنگ چینی در برابر سرما، گرما و نور خورشید مقاوم است.
• سنگ چینی جذب آب پایینی دارد و در برابر باران های اسیدی مقاوم تر است.

ویژگی سنگ مرمر:

• مرمر یک انواع سنگ نمای ساختمان است که برای کارهای دکوراتیو در ساختمان‌های شیک بکار برده می‌شود.
• مرمر در برابر هوازدگی، گازها و باران اسیدی بسیار مقام است. اما در طولانی‌مدت در اثر شرایط جوی ممکن است کم‌رنگ شود لذا بهتر است. در مناطق سردسیر و در فضای باز استفاده نشود.

• قیمت نسبتاً بالایی دارد و بهتر است برای کارهای حجمی و ابزارزنی استفاده نشود.