آرشیو بهمن ماه 1400

پیرامون مبحث بوجود آمدن نمای رومی در ساختمانهای آپارتمانی و ویلایی ( ساختمان یک طبقه ) امروزی در کشور عزیزمان ایران ابتدا می بایست در خصوص فرهنگ و گذشته روم باستان و اساطیر روم آگاهی ابتدایی داشت . تا بتوان بیشتر با بوجود آمدن فرهنگ روم و به طبع آن سلیقه و ساخت و ساز و معماری قدیمی رومی که اخیرا در نماهای مدرن سازه های ایرانی که تحت عنوان نمای رومی و یا نمای کلاسیک اطلاق می شود پی برد .

اساطیر رومی به مجموعه ای از روایات قدیمی و سنتی اطلاق می شود که در اصل به افسانه ها و داستانهای سرچشمه گرفته از رم باستان و مذهب رومی این سرزمین ارتباط دارند . اسطوره های رومی بخاطر تاثیر گذاری و نفوذ اولیه دین و مذهب یونانی و یا همان خدایان و اساطیر یونان بر تمدن ایتالیا در دوران ماقبل تاریخ رم تا حدود زیادی گنگ و پیچیده است . نویسندگان رومی با تقلید آگاهانه از الگو و مدل ادبی یونانی از اساطیر یونان الگو گرفته و اسطوره ها و افسانه های رومی را با مذهب اتروسکی ها ارتباط داده و مقایسه نموده اند .

از حدود هزار و پانصد سال پیش از میلاد اقوام ایتالیایی کم کم در شبه جزیره ایتالیا ساکن شدند و البته اغلب آنها کشاورز بودند و همواره در حال جنگ با غارتگران شمالی بودند . این روم تازه تاسیس شده چهره آرمانی کشاورز و سرباز مصمم با نظم و وظیفه شناس ریشه در فرهنگ تاریخی ایتالیا دارد . ساختمان های ابتدایی از همان پیدایش اولیه بر اساس اصول و نظم خاصی بنا شدند البته در آن زمان نمای کلاسیک رومی در دیگر کشورهای دنیا معنا و مفهومی نداشت . به مرور زمان و با گذشت زمان طولانی که ارتباطات با کشورها بین حکومتهای مختلف بوجود آمد کم کم مناسباتی نیز در این کشورها برقرار شد . وارثان تمدن چند هزار ساله که پیش از اسلام و پس از آن آثار بی همتایی برای آیندگان برجا گذاشتند و چون نگینی در گنجینه های معماری جهان می درخشند . حالا به سکون رسیده اند و دیگر مورد توجه قشر جدید و فعلی کشور نیستند .

نمای رومی و نمای کلاسیک یکی از این دلایل بوجود آمده در معماری امروزی اثبات کننده این موضوع است . بعد از جنگ جهانی دوم ساخت و ساز نیاز اصلی کشور و انقلاب صنعتی که دستاوردهای مهمی چون آهن و شیشه را داشت معماران جوان را به سمت سودای جهانی شدن کشاند . آنها به مبارزه با هر نوع نشانه ی بومی برآمدند و با افتخار بیان می کردند که ما در هر جای جهان که باشد خانه ای یکسان طراحی می کنیم . ما در ثبت آمار کوشیدیم و پیشینیان در ثبت آثار . در سرزمین پارس ها کسانی که تمدن شان درست در نقطه مقابل تمدن روم قرار داشت ،حالا پرچم نمای کلاسیک و رومی را بالا می برند .

1. ریشه های فرهنگی و تجمل گرایی : 

   با توجه به تمایل مردم و پیمانکاران برای داشتن و ساختن نمای کلاسیک و پرهزینه سنگی با جزئیات زیاد، می توان دریافت که سبک زندگی مردم تغییر یافته و قشر متمول و مرفه جامعه گرایش زیادی به جلوه خود و متمایز کردن خود از سایر افراد جامعه پیدا کرده اند. 

   هر چه تزئینات و جزئیات نما، طراحی خارجی ساختمان پرزرق و برق تر باشد، نشان گر تمایل مردم به تجمل گرایی است به طوری که این روند در طراحی داخلی ساختمان هم اثر گذاشته و هم اکنون شاهد سقف های گنبدی و نقاشی های دوره نئوکلاسیک در طراحی داخلی ساختمان هم هستیم.

   جامعه شناسان امروزه معتقدند که مردم به نوعی دچار سندروم کاخ نشینی شده اند و نمای کلاسیک و جزئیات و تزئینات داخلی بنا، پاسخی به نیاز آن هاست.

2. در دسترس بودن مصالح : 

   یکی از دلایل دیگر گسترش نمای کلاسیک، در دسترس بودن مصالح آن است. در ایران وجود معادن سنگ بسیار و متعدد، از جمله سنگ تراورتن و انواع دیگر سنگ موجب تمایل مردم به خریداری و مصرف آن شده است و نمود آن در نمای کلاسیک یا رومی ست.

3.  احساس مرفه بودن :

   ساختمان های کلاسیک یا رومی با هزینه های بسیار زیاد نسبت به انواع دیگر نما در شهرهای مختلف از جمله تهران اجرا و ساخته شد که موجب فروش آن ها با بیشترین قیمت هم شد. در این میان، افراد ثروتمند جهت به رخ کشیدن دارایی هایشان به ساخت نمای کلاسیک یا خرید آن روی آوردند و این روند و سبک در مناطق بالای شهر تهران به سرعت رشد کرد و سپس به شهرستان ها راه یافت.

   در واقع شناخت ذائقه بازار و سودجویی عده ای در چنین ساخت و سازهایی و کالا کردن این سبک ابداعی معماری و همینطور نبودن نمایی با سبک خاص به عنوان حریفی در مقابل نمای کلاسیک موجب رواج این نوع نما شد.

4. شاخص سازی ساختمان : 

   نمای کلاسیک با توجه به تناسبات و جزئیات سنگی زیاد، به خودی خود در میان بافت متراکم مسکونی، شاخص است و پاسخ مناسبی برای متفاوت کردن ساختمان نسبت به دیگر بنا هاست و برای هر مخاطب و ناظری یک نمای جذاب محسوب می شود که باز هم دلیلی برای گسترش آن است.

    

    

    

قرنیزهای سنگی به صورت تخصصی برای نما رومی ساخته و پرداخته می شوند. این قرنیز ها عموما به شکل یک الگوی تکرار شونده توسط دستگاه های CNC طراحی می شوند. قرنیز ها به نوارهای عموما باریکی گفته می شود که در پایین دیواره ها و در موارد خاص در بخش پاخور پله های ورود به ساختمان استفاده می شود.

هرچند استفاده از قرنیز سنگی در معماری داخلی بیشتر مورد استفاده است اما در نما رومی بیرونی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در ساختمان هایی که محوطه جلوی درب ورودی فضای سبز وجود دارد، می توان از قرنیز برای جلوه دهی به حصارکشی باغ و باغچه و محوطه سبز استفاده نمود. به طور کلی قرنیز ها متصل کننده دیوار یا جداکننده با زمین هستند. قرنیز ها از فرعیات اصول طراحی نما رومی می باشند که استفاده از آن ها خالی از لطف نیست و عدم استفاده از آن ها آسیبی به زیبایی نما نمی زند.

هلال ها نیز به المان های سنگی با شکل هندسی عموما نیم دایره هستند. همانطور که در جریان هستید، بخش هایی از نمای ساختمان (مانند قسمت فوقانی تراس ساختمان های نما رومی) نیاز به مصالحی دارند که منعطف بوده و بتواند به شکل هلا یا چیزی شبیه به نیم دایره باشد. هلال های سنگی در طرح های مختلف یک سره و سنگ ریزه موجود می باشند. استفاده یکپارچه از اشکال هندسی مربع با سطح مقطع صاف باعث یکنواختی نما می شود. هلال ها شکل نیم دایره را به نما می آورند و نمای رومی ساختمان را از یکنواختی در می آورند. استفاده از حلال ها از اصول طراحی نما رومی به حساب می آیند.

کتیبه ها از مهمترین اصول طراحی نمای رومی می باشند. کتیبه یا سنگ نبشته (سنگ نوشته) شامل قطعات پیش ساخته ای است که به صورت نمادین روی آن به سبک غارنشینان روم باستان نوشته های رومی درج شده است. کتیبه ها در طرح ها و اندازه های مختلف موجودند و اکثرا به اشکال هندسی مربع و مستطیل هستند. روی کتیبه ها فرورفتگی هایی وجود دارد و معمولا با خط یونانی بر روی آن اطلاعاتی درج شده است.

کلیت شکل آن نیز چیزی شبیه به کتاب است اما گاها مانند طرح یک آینه مسطح وجود داشته و بسیار ساده است. کتیبه ها شکل تاریخی به نما خواهند داد و بر روی حس بیننده و تصویر ذهنی وی از نما بسیار موثر هستند. همچنین زیبایی قصرگونه را به ساختمان تزریق می نمایند. کتیبه ها در کارگاه های مجسمه سازی با بتن و سیمان و رنگ آمیزی تولید می شوند و قیمت آن ها بصورت واحدی محاسبه می شود که صد البته که گران نیز هست.

این سنگ در ساخت و ساز بسیار پر کاریرد می باشد . از ویژگی های این سنگ می توان گفت :

1. این سنگ با سایر مصالح ساختمانی مانند : (فولاد ، شیشه ، چوب ، سیمان و..) سازگاری و همخوانی دارد و می توان از آن به خوبی در پروژه های ساختمانی استفاده نمود .
2. تخلخل کم گرانیت موجب عدم جذب آب و نفوذ آب میگردد.
3. پایداری در مقابل شرایط آب و هوایی و عوامل محیطی
4. تنوع در طرح ، بافت و رنگ
5. تجدید پذیر بالا
6. تحمل محیط های صنعتی
7. مقاومت در برابر خوردگی با مواد شیمیایی
8. مراقبت و نگهداری از این سنگ آسان است که موجب کاهش یافتن هزینه های نگهداری می گردند.
9. به دلیل ظاهر لوکس و چشم نواز گرانیت ، استفاده از این سنگ موجب دوچندان شدن زیبایی محیط می گردد.
10. گرانیت جزو مقاوم ترین و با دوام ترین سنگ هاست ؛ که دارای رتبه ی هفت در مقیاس اندازه گیری سختی و سمبل ” دوام و قدرت ” می باشد.
11. سنگ گرانیت در برابر لکه ها مقاوم است و به سادگی ساختار و رنگ آن تغییر نمیکند که همین امر باعث افزایش دوام و عمر مفید آن میگردد.

از معایب این سنگ باید به ذکر موارد زیر بپردازیم :

• گرانیت موجب افزایش تشعع امواج رادیو اکتیو در محیط هایی که میدان مقناطیسی ، گاما و اشعه X وجود دارد ؛ می گردد.

  این امواج برای سلامتی انسان مضر است و از همین رو استفاده از سنگ های گرانیت در محیط های بسته ، بیمارستان ها ، آزمایشگاه ها توصیه نمی شوند.

• وزن بالا : گرانیت از وزن بالایی برخوردار است و باعث بالا رفتن بار وارده به ساختمان می گردد.از همین رو استفاده از سخت بودن سنگ گرانیت موجب میشود مراحل برش و فرآوری ؛ نسبت به برخی دیگر ازسنگ ها دشوارتر باشد که نیازمند ماشین آلات و ابزار هایی با توانایی زیاد است.
• به دلیل تخلخل کم و وزن زیاد گرانیت ، چسبندگی مناسبی به ملات ندارد.
• هنگامی که سنگ گرانیت در معرض باران قرار می گیرد ، وجود عنصر آهن باعث زدگی در سطح سنگ می گردد که موجب کاهش ظاهر زیبای سنگ می شود .
• گرانیت موجب هدر رفتن انرژی به دلیل عایق نبودن در برابر حرارت و صوت می باشد.

سنگ گرانیت نیز نوعی سنگ آذرین نفوذی فلسیک است که در اثر فعالیت های آتشفشانی و خنک شدن گدازه های ذوب شده “ماگما”در درون پوسته ی زمین به وجود می آیند .

اگر سنگ های کریستال ساختار درشت دانه ایی داشته باشند به آنها گرانوم گفته می شود ،گرانیت نیز ساختار دانه ایی دارد به همین دلیل نام سنگ  گرانیت از کلمه ی لاتین گرانوم (granum)گرفته شده است.

گرانیت سنگی سخت و زبر است که در طول تاریخ بشریت پرکار آمد ترین نوع سنگ بوده است .

از استحکام فشاری ۲۰۰ مگاپاسکال برخوردار است و نفوذ پذیری پایینی دارد ولی اگر بر روی سطح سنگ ترک و شکافی ایجاد شود نفوذ پذیری آن بالا می رود .

آشنایی با کاربرد سنگ گرانیت :

گرانیت یکی از متریال های سر سخت و بادوام ساختمان سازی می باشد که به دلیل تحمل وزن بالا ،مقاوم بودن در برابر خط و خش گزینه ی مناسبی برای راه پله میباشد.

یکی دیگر از ویژگی های سنگ گرانیت غیر متخلخل بودن آن است که این ویژگی موجب می شود سنگ مقاوت بالایی را در برابر آب از خود نشان دهد .از این سنگ در ساخت سنک های روشویی ،سینک آشپز خانه کانتر و کفپوش ها استفاده میشود .

گرانیت به نسبت مرمر از مقاوت و دوام بالاتری برخوردار است به همین علت با افزایش بارش باران های اسیدی در قسمت هایی از جهان ، گرانیت جایگزین سنگ مرمر شد .

در بعضی از مناطق از گرانیت  برای سنگ قبر ها و یاد بودها نیز استفاده می شود .سنگ تراوتن سنگ سختی است که برای تراش آن با دست به مهارت بالا نیاز است . تا اوایل قرن ۱۸ در کشور های غربی گرانیت را تنها با دست تراش میدادند که نتیجه نهایی از کیفت بالایی برخوردار نبود .

در ساختمان های عمومی تجاری و بناهای تاریخی  از این سنگ به عنوان کاشی کف به دلیل مقاوت بالا و عدم فرسایش سریع استفاده می شود . به دلیل فراوانی سنگ گرانیت در شهر البردین که سومین شهر بزرگ اسکاتلند است بیشتر از این نوع سنگ در محیط های آن استفاده کرده اند.

میتوان در ساخت موج شکن ها ، سد ها تهیه تخته سنگ بر روی نهر ها ،سنگفرش پیاده رو ها و ساختمان اسکله ها نیز کاربرد دارد .

به دلیل وزن بالا و تخلخل کم گرانیت استفاده در نمای ساختمان چندان توصیه نمی شود و در صورت استفاده به منظور جلو گیری از سقوط بهتر است از پلاک استفاده شود .

 

سنگ از مصالحی است که به دلیل دوام بالا و نیاز به نگهداری کم، بسیار مورد توجه کارفرماها برای استفاده به عنوان کفپوش ساختمان است. انواع مختلفی از سنگ کف تراورتن، مرمر، گرانیت و.. به عنوان سنگ مناسب کف مورد استفاده قرار می‌گیرد. حالا باید ببینید کدام نوع سنگ مناسب کف ساختمان شماست. سبک دکوراسیون و سلیقه‌ افراد در انتخاب نوع سنگ کف موثر است.انواع مختلفی از سنگ وجود دارد که به عنوان پوشش کف، مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از رایج‌ترین سنگ‌های مناسب کف عبارتند از:
سنگ گرانیت
سنگ تراورتن
سنگ مرمر یا اونیکس
سنگ چینی
سنگ مرمریت
مزایای سنگ مناسب کف
عمر زیاد:
سنگ از مصالح مقاومی است که اگر شما سنگ را به عنوان کفپوش ساختمان خود انتخاب کنید، خیالتان راحت است سنگ کف ساختمان تا سال‌های سال نیازی به تعویض و مرمت خاصی ندارد. پس اگر قصد دارید سالیان سال در یک خانه زندگی کنیدسنگ کف گزینه‌ی مناسبی برای ساختمان شماست.
سازگار با هر فضا:
سنگ‌ کف در طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی تولید می‌شوند که این ویژگی باعث مورد پسند واقع شدن برای هر نوع سلیقه و قابلیت استفاده برای اغلب سبک‌های دکوراسیون می‌شود. همچنین از سنگ می‌توان برای اغلب فضاهای مختلف منزل؛ از آشپزخانه گرفته تا تراس استفاده کرد.
تهیه راحت:
سنگ جزو مصالحی است که در اغلب مناطق به راحتی یافت می‌شود و در همه‌ی شهرها در ساخت و ساز از این مصالح استفاده می‌شود. در نتیجه نگرانی بابت در دسترس نبودن آن وجود ندارد.
امکان جلاپذیری مجدد:
اگر از سنگ کف استفاده می‌کنید نگران کاهش جلای آن بر اثر استفاده زیاد در طول زمان نباشید. با امکاناتی که امروزه برای جلای سنگ کف وجود دارد به راحتی کفپوش سنگی شما صاب خورده و نو می‌شود.
نظافت و نگهداری آسان:
یکی از مهم‌ترین مزایای سنگ کف، نظافت راحت آن است. سنگ کف به راحتی تمیز می‌شود و نیاز به نگهداری خاص و زیادی ندارد.
طبیعی و عدم ایجاد آلرژی:
سنگ از مصالح طبیعی است که باعث ایجاد آلرژی و حساسیت نمی‌شود.
سنگ مناسب کف؛ چه ویژگی‌هایی دارد؟
سنگ کف مناسب برای ساختمان باید ویژگی‌های مشخصی داشته باشد که راحتی و زیبایی را به ساختمان شما اضافه کند. فرقی ندارد این سنگ کف، تراورتن باشد، گرانیت، مرمر و یا هر نوع سنگ دیگر. برخی از ویژگی‌هایی که یک سنگ کف مناسب باید داشته باشد عبارتند از:
خش‌ناپذیری
جلاپذیری
نظافت راحت
انتقال گرما
لیز نبودن
قیمت مناسب

سنگ چینی ( Crystal ) نوعی سنگ مرمریت است که بلورهای تشکیل دهنده آن قابل رویت بوده و بافتی تمام بلور دارد که عمدتا از کلسیت تشکیل شده است.   در برخی از سنگ های چینی کوارتز هم وجود دارد که با افزایش میزان کوارتز، میزان سختی سنگ چینی افزایش می یابد و اکثرا دارای رنگ های سفید و خاکستری روشن است.  علت انتخاب نام چینی بر روی این سنگ صدای حاصل از ضربه به سنگ چینی هست که شبیه به صدای ظروف چینی می دهد.
این سنگ جلای خیره کننده و بی نظیری دارد و همواره مورد توجه معماران و طراحان ساختمانی قرار می گیرند. دلیل این درخشندگی, نفوذ نور در سنگ و انعکاس آن توسط لایه های زیرین می باشد.  در واقع نوعی انعکاس داخلی رخ می دهد.  و چنانچه این سنگ بصورت بوک مچ و فورمچ استفاده شود به دکوراسیون داخلی شکوه و جلال می بخشد و به دلیل استحکام بالا و جذابیت زیاد ارزش سرمایه گذاری در طراحی داخلی ساختمان را دارد. 
سنگ چینی یا سنگ کریستال تمام ویژگی های یک سنگ ساختمانی مرغوب را دارا میباشد و آنرا برای بسیاری از استفاده ها به گزینه ای مناسب تبدیل کرده و با توجه به طیف گسترده آن سلیقه های مختلفی را برآورده مینماید.
از ویژگی های سنگ چینی میتوان به جذب آب پایین، مقاومت سایشی بالا، تخلخل کم و مقاوم در برابر سرما و گرما اشاره کرد.

انتخاب سنگ چینی برای سنگ نما کاملا فنی و صحیح است. سنگ چینی از لحاظ جذب آب و چسبندگی دوغاب بین گرانیت و تراورتن است و نه به اندازه ی تراورتن جذب کننده دوغاب و نه به اندازه گرانیت نچسب است.

در ایران و به خصوص در مناطق گرمسیر استفاده از سنگ برای نما از قدیم رایج بوده، چرا که رنگ روشن آن باعث می شود تا گرمای زیادی جذب نمای ساختمان نشود و ساختمان از گرمای زیاد در امان باشد. مقاومت این سنگ در مقابل هوازدگی سطحی و عمقی نسبتا خوب است و در بعضی از موارد، سنگ چینی در این خصوص می تواند با سنگ تراورتن و گرانیت هم رقابت کند.  

در مقایسه ی نمای کلاسیک یا رومی سنگی و نمای رومی سیمانی بایستی فاکتورهایی همچون، اقلیم، کیفیت، قیمت، مصالح بومی و… را مدنظر قرار داد تا بتوان گزینه ی بهتر را انتخاب کرد. نمای رومی سنگی مسلماً در بحث کیفیت بهتر است و نمای رومی سیمانی در بحث قیمت می تواند گزینه بهتری از نمای رومی سنگی باشد. اما همانطور که اشاره شد باید فاکتورهای دیگر را نیز در نظر گرفت تا بتوان تصمیم بهتر را اتخاذ کرد.

شاید برایتان جالب باشد این نکته که چه شباهت ها و همسویی بین معماری ایرانی و رومی وجود دارد.
نمای کلاسیک یا رومی از آن دسته از سبک های معماری است که در کل دنیا طرفدار دارد . نمای رومی بسیار مناسب برای افرادی است که به معماری کلاسیک علاقه مند هستند. از آنجایی که این نما در ایران طرفداران زیادی دارد، بسیاری از منتقدان بر این باورند که نمای ساختمان بایستی متناسب با فرهنگ کشور و جامعه باشد و نمای رومی با فرهنگ کشور ایران سازگار نیست. اما باید گفت که اگر به دوران ایران باستان برگردیم و نگاهی به تاریخ ساختمان سازی ایران باستان بیندازیم، سازه هایی مثل تخت جمشید را خواهیم دید که کاملا مطابق با سبک معماری کلاسیک است. پس می توانیم سبک نمای رومی را با معماری ایرانی همسو بدانیم.

نمای رومی نقش ها و طرح های فراوانی دارد. این طرح و نقش ها همه باید با استفاده از دستگاه سی ان سی ایجاد شود .هزینه ی سی ان سی کردن سنگ ها بسیار بالا می باشد. این هزینه ی زیاد مورد نیاز سی ان سی مقدار بودجه برای اجرای نمای رومی را بالا می برد.

در معماری به سبک کلاسیک رنگ ها دارای محدودیت هستند زیرا تنها رنگ های گرم نظیر قهوه ای، طلایی، برنزی، یشمی و … انتخاب می شوند. مهم ترین نکته ای که در انتخاب رنگ اینگونه بناها باید رعایت شود، استفاده از یک الی دو رنگ است نه بیشتر. در حال حاضر نمای کلاسیک توسط سازندگان و معماران مختلفی برای ساختمان های مختلف اجرا می شود. این نما شکوه و عظمت فوق العاده ای به بنا می بخشد و یادآور معماری روم و یونان است. قیمت نمای کلاسیک در مقایسه با سایر نماها کمی بالاتر است زیرا متریال اصلی برای اجرای این نما سنگ است و سنگ نیز دارای انواع و قیمت های متفاوتی می باشد.

ویژگی های بهترین سنگ نمای رومی

اساسا یکی از نکات مهم در انتخاب سنگ نمای مناسب توجه به نوع و سبک نمای ساختمان است. حال سنگ های تراورتن بهترین گزینه جهت اجرای نمای ساختمان علی الخصوص نمای رومی هستند. به این ترتیب بهترین سنگ برای نمای رومی، سنگ تراورتن است. زیرا از آنجا که نمای رومی دارای جزییات و اجزای مختلفی مانند ستون ها و سرستون ها،صراحی، گل ها و طرح های از پیش ساخته شده سنگی زیادی است، و سنگ تراورتن هم علاوه بر چسبندگی بالا از تراش پذیری خوبی نیز برخوردار است و در برابر ضربه و تراش خوردن مقاومت خوبی دارد و نمی شکند و بهترین گزینه برای ساخت این جزییات(در واقع مصنوعات سنگی)، می باشد. علاوه بر این از ساب پذیری بالایی هم برخوردار است.
 مزایای سنگ تراورتن به شرح موارد زیر می باشد :

• مقاومت بالا در برابر شرایط آب و هوایی
• دارا بودن بازه رنگی روشن
• وجود منابع و معادن فراوان تراورتن
• ساب پذیری بالا و تراش پذیر

البته باید به عرضتان برسانیم که در اجرای نما رومی از سنگ مرمر نیز استفاده می شود.